Βιβλία

[...] ορθή απάντηση δεν υπάρχει, επειδή η ερώτηση δεν έχει νόημα, επειδή στηρίζεται σ' ένα λογικό σφάλμα: την αντικατάσταση του "διαφορετικός" από το "κατώτερος" ή το "ανώτερος". [...]

[...] αυτοδοξαζόμαστε, προσπαθούμε να κυριαρχήσουμε και τελικά καταστρέφουμε οι ίδιοι τον εαυτό μας, αφήνοντας να μπουν μέσα μας δύο δηλητήρια: ο πόθος της εξουσίας και η περιφρόνηση των άλλων. [...]

[...] Το λάθος συνίσταται εδώ στο ότι αναζητούμε "το" αίτιο ενός φαινομένου, ενώ υπάρχει ένας μηχανισμός που αντιστοιχεί ... Η αναζήτηση ενός μοναδικού αιτίου, που αποτελεί και το πρώτο στάδιο κατανόησης εκ μέρους μας, έχει γίνει αντανακλαστική [...]

[...] Προπαντός, οφείλουμε να μη χαρακτηρίζουμε με τον όρο "φυλή" ομάδες που θα έχουμε ορίσει, διότι η συγκεκριμένη λέξη χρησιμοποιήθηκε περισσότερο συχνά απ' ό,τι έπρεπε σε συλλογισμούς όπου το ζητούμενο δεν ήταν η ταξινόμηση αλλά η ιεράρχηση. [...]

[...] στήνει στη σκέψη μας μια παγίδα. Και τούτο, επειδή οι αριθμοί έχουν μια ιδιότητα την οποία ο νους μας την έχει συνηθίσει από το ξεκίνημα της εκπαίδευσής μας: εγκαθιδρύουν μια ιεραρχία. [...]

[...] αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της σκέψης όσων έχουν τη φιλοδοξία να δικαιολογήσουν με επιστημονικούς συλλογισμούς τις ρατσιστικές απόψεις τους. [...]

[...] Σε μια κοινωνία που αυτοχαρακτηριζόταν χριστιανική, δε δίσταζαν να εκμεταλλεύονται - με την πιο αυστηρή σημασία της λέξης - ένα υποπρολεταριάτο, καταδικασμένο εκ των πραγμάτων σε καταναγκαστικά έργα στα ανθρακωρυχεία ή στα υφαντουργεία. Δε δίσταζαν να καταπιέζουν αφρικανικούς ή ασιατικούς λαούς, εξαναγκάζοντάς τους να παράγουν πρώτες ύλες για τα μητροπολιτικά κέντρα. [...]

[...] Μια λέξη μεταφέρει τόσο περισσότερες πληροφορίες όσο πιο διαφορετικά πράγματα υποδεικνύει. [...]

[...] Οι ασυνείδητες φαντασιώσεις πάντοτε συμπεραίνονται, ποτέ δεν παρατηρούνται καθεαυτές [...]

[...] "Φαντασίωση είναι (καταρχήν) το ψυχοδιανοητικό πόρισμα, ο ψυχικός αντιπρόσωπος του ενστίκτου. Δεν υπάρχει παρόρμηση, ενστικτική ενόρμηση ή απόκριση που να μη βιώνεται σαν ασυνείδητη φαντασίωση" [...]

[...] Μερικοί άνθρωποι δε νιώθουν το σώμα τους να είναι πραγματικό και αυτό στην κουλτούρα μας αποτελεί από μόνο του λόγο για να τους θεωρήσουμε ψυχασθενείς. [...]

[...] Έχουμε επίγνωση του περιεχομένου της εμπειρίας αλλά όχι και του γεγονότος ότι είναι ψευδαίσθηση. [...]

[...] "Η ανάπτυξη της γυναικείας σεξουαλικότητας (στη γυναίκα) χαρακτηρίζεται πάνω απ' όλα από τη μετατόπιση της ερωτογένειας από την κλειτορίδα (το θυληκό πέος) στον κόλπο. [...]

[...] Ξαναγύρισε από τούτο τον κόσμο του θανάτου και της εξωπραγματικότητας, σ' αυτό τον κόσμο της ζωής, με ασταπιαίες συνειδητοποιήσεις. [...]

[...] Προκειται για τραγωδία ή κωμωδία, ανάλογα με τη σκοπιά του καθένα. Όλες οι "ταυτότητες" απαιτούν κάποιον άλλο: με, και μέσα από, τη σχέση με κάποιον άλλο πραγματώνεται η αυτό - ταυτότητα.[...]

[...] Δεν υπάρχει τίποτα πιο πραγματικό και αναμφίβολο από την καθαρή φαντασίωση, τίποτα πιο φανερό, τίποτα λιγότερο απαραίτητο και περισσότερο εύκολο να αποδειχτεί. [...]

[...] Τα κορίτσια του πορνείου εμφανίζονται, κυριολεκτικά, σαν πόρνες (pro - stitutes). Υποκρίνονται (pro - stare) οτιδήποτε απαιτεί απ' αυτές ο πελάτης να γίνουν, ωστε για λίγο να γίνει κι αυτός εκείνο που θέλει να είναι. [...]

[...] Ο πολιτισμός μας καταπιέζει όχι μόνο "τα ένστικτα" και τη σεξουαλικότητα, αλλά οποιαδήποτε μορφή υπερβατικότητας. Δεν είναι καθόλου παράξενο ότι μέσα σ' ένα κόσμο μονοδιάστατων ανθρώπων, το άτομο που έχει μια εξημμένη εμπειρία και άλλων διαστάσεων - τις οποίες δε μπορεί ούτε να αρνηθεί, ούτε να λησμονήσει - κινδυνεύει είτε να καταστραφεί από τους άλλους, είτε να προδώσει τα όσα γνωρίζει. [...]

[...] Η σχέση ενός ατόμου με ένα οργανισμό διαφέρει από τη σχέση του με ένα πρόσωπο. [...]

[...] η υγεία ή η ψύχωση κρίνεται από το βαθμό σύζευξης ή διάζευξης μεταξύ δύο προσώπων, από τα οποία το ένα είναι κατά κοινή ομολογία υγειές. [...]

[...] Η ζωή του ολόκληρη διχάζεται ανάμεσα στην επιθυμία του να αποκαλύψει τον εαυτό του και τη επιθυμία του να τον αποκρύψει. [...]

[...] από ένα σημείο και πέρα, οι πλέον φοβεροί κίνδυνοι υιοθετούνται, ώστε να ματαιώνεται η πραγματοποίησή τους στη ζωή. [...]

[...] οι προσωρινές καταστάσεις αποχωρισμού του εαυτού από το σώμα συμβαίνουν και σε φυσιολογικά άτομα. Θα μπορούσαμε να πούμε γενικά πως αποτελεί μια αντίδραση που εμφανίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι, όταν βρίσκονται παγιδευμένοι σε κάποια απειλητική εμπειρία, απ' όπου δεν υπάρχει τρόπος "φυσικής" φυγής. Οι φυλακισμένοι σε στρατόπεδα συγκέντρωσης προσπαθούσαν να νιώθουν κατ' αυτόν τον τρόπο, γιατί το στρατόπεδο δεν πρόσφερε δυνατότητα φυγής, ούτε από την πλευρά του χώρου, ούτε από την πλευρά του χρόνου, μετά το τέλος δηλαδή μιας χρονικής περιόδου. Ο μοναδικός τρόπος φυγής είναι η ψυχική απόσυρση "μέσα" στον εαυτό ή "έξω" από το σώμα. [...]

[...] Αν ο εαυτός εξαρτάται από την ακεραιότητα της "οικογένειας", και η "οικογένεια" είναι μια συμμεριζόμενη δομή, τότε η ακεραιότητα του εαυτού εξαρτάται από την αίσθηση που έχει ο εαυτός γι' αυτή σαν δομή που συμμερίζονται και οι άλλοι. Αισθάνεται κανείς ασφαλής αν φαντάζεται την ακεραιότητα της "οικογενειακής" δομής "μέσα" στους άλλους. [...]

[...] όλοι έχουν τη δικιά τους ιστορία που αφορά το τι συμβαίνει και γιατί συμβαίνει. Συχνά συμφωνούν - και δεν είναι απίθανο οι ιστορίες αυτές να είναι αληθινές γι' αυτό το λόγο. Δεν υπάρχει καμιά αναγκαία ή συνεχής σχέση μεταξύ αυτού που κάνουν τα άτομα, αυτού που νομίζουν ότι κάνουν και αυτού που λένε ότι είναι ή ότι έχουν κάνει. [...]

[...] Η διάγνωση εμπεριέχει το δια: γνώση διαμέσου της γνώσης. Η διάγνωση είναι κατάλληλη για κοινωνικές κατατάσεις αν την αντιληφθεί κανείς σα διόραση της κοινωνικής σκηνής. Η διάγνωση αρχίζει μόλις αντιμετωπίσει κανείς μια ορισμένη κατάσταση και δεν τελειώνει ποτέ. Ο τρόπος με τον οποίο διαβλέπει κανείς αλλάζει την κατάσταση. [...]

[...] Διαθέτουμε έναν αυξανόμενο αριθμό ντοκουμέντων που δεν έχουν δημοσιευτεί μέχρι τώρα και που αφορούν άτομα που έχουν κατορθώσει να περάσουν από όλων των ειδών τους μετασχηματισμούς, χωρίς καμία αναστολή. [...]

[...] Ο Άνθρωπος δε χρειάζεται πάντα κάγκελα στα κλουβιά του. Οι ιδέες είναι δυνατό να είναι κι αυτές κλουβιά. Οι πόρτες ανοίγουν στα ψυχιατρεία καθώς οι χημικοί καταναγκασμοί γίνονται αποτελεσματικότεροι. Οι πόρτες του μυαλού μας είναι πιο δύσκολο να ανοίξουν. [...]

[...] οι πολιτισμικές διαστάσεις κυριαρχούν πάνω στις φυσικές, σε σημείο που δεν μπορούμε να θεωρήσουμε παράδοξες τις περιπτώσεις όπου τις υποκαθιστούν, όπως στην υιοθεσία. [...]

[...] αυτές οι μέθοδοι είναι σε θέση να φέρουν στην επιφάνεια ουσιώδη χαρακτηριστικά, όπως η ιεραρχική δομή της οικογένειας, και να αναγνωρίσουν σ' αυτή το προνομιακό όργανο του καταναγκασμού που ασκεί ο ενήλικας πάνω στο παιδί, καταναγκασμός στον οποίο ο άνθρωπος οφείλει ένα πρωτότυπο στάδιο και τις αρχαϊκές βάσεις της ηθικής διαμόρφωσής του. [...]

[...] η οικογένεια επικρατεί στον τομέα των πρώτων μορφωτικών βημάτων, της καταστολής των ενστίκτων, της πρόσκτησης της γλώσσας που, ακριβώς, ονομάζεται μητρική. Κατ' αυτόν τον τρόπο πρυτανεύει στις θεμελιακές διαδικασίες της ψυχικής ανάπτυξης, σ' αυτή την οργάνωση των συγκινήσεων, σύμφωνα με τύπους διαμορφωμένους σ' εξάρτηση από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, η οποία βρίσκεται στη βάση των αισθημάτων, κατά τον Shand. Σ' ευρύτερη κλίμακα μεταδίδει δομές συμπεριφοράς και παράστασης, το υφαντό των οποίων υπερβαίνει τα όρια της συνείδησης. [...]

[...] Αυτό από το οποίο ορίζεται το σύμπλεγμα είναι το γεγονός ότι αναπαράγει μια ορισμένη πραγματικότητα της περιρρέουσας ατμόσφαιρας [...]

[...] κάτω από την τριπλή του όψη γνωστικής σχέσης, μορφής συναισθηματικής οργάνωσης και δοκιμασίας στο σοκ του πραγματικού, το σύμπλεγμα γίνεται κατανοητό μέσα από την αναφορική του συσχέτιση με το αντικείμενο. [...]

[...] Το σύμπλεγμα του αποθηλασμού ... ... θεμελιώνει τα πλέον σταθερά και τα πλέον αρχαϊκά αισθήματα που ενώνουν το άτομο με την οικογένεια. [...]

[...] «Αν δεν προσέξουμε τη διατροφή των παιδιών μας, ίσως στο μέλλον βρεθούμε αντιμέτωποι με εκφυλιστικές παθήσεις του εγκεφάλου που σχετίζονται άμεσα με μαθησιακές δυσκολίες». [...]

[...] Οι περισσότεροι κάτοικοι των ανεπτυγμένων χωρών πιστεύουν σήμερα ότι η «επιλογή» – τόσο στο φαγητό όσο και σε άλλα καταναλωτικά προϊόντα – αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμά τους. (Η αλήθεια είναι ότι στην ανθρώπινη ιστορία κατά κανόνα δεν υφίσταται θέμα επιλογής – οι περισσότεροι άνθρωποι ανέκαθεν τρώνε, πίνουν και φορούν ό,τι είναι διαθέσιμο, εφόσον βεβαίως έχουν το προνόμιο να μπορούν να το αποκτήσουν). [...]

[...] το τηλεοπτικό κοινό αποτελεί μια τεράστια, ασφαλή αγορά, και η συντήρηση του άγχους εξυπηρετεί τα συμφέροντα των διαφημιστών [...]

[...] για να μπορούν τα παιδιά να παίζουν με ασφάλεια στα μεγάλα αστικά κέντρα, απαιτείται σίγουρα πολιτική βούληση, κάτι που δεν υπάρχει, τουλάχιστον επαρκώς. Σήμερα οι ανάγκες των παιδιών βρίσκονται σε δεύτερη μοίρα στα κυβερνητικά προγράμματα. [...]

[...] Όλοι οι γονείς, ανεξάρτητα από την κοινωνική τάξη, το χρώμα και τη θρησκεία τους, έχουν το ίδιο όνειρο: να έχουν ευτυχισμένα και υγιή παιδιά. Αν συνεργαστούν μπορούν να γίνουν η πιο ισχυρή ομάδα πολιτικής πίεσης. [...]

[...] ο ύπνος είναι βασικός και για την αφομοίωση της γνώσης. Οι δεξιότητες, τα γεγονότα και οι έννοιες που μαθαίνει το παιδί την ημέρα, καταχωρούνται από τον εγκέφαλο στη μακρόχρονη μνήμη στη διάρκεια του ύπνου. [...]

[...] με το σταθερό ρυθμό τους (τα νανουρίσματα και τα τραγούδια), τους στίχους και την επανάληψη αναπτύσσεται η ισορροπία, ενώ τα αφτιά και οι κινήσεις τους συντονίζονται στους ήχους και ο εγκέφαλός τους αφομοιώνει νέα πρότυπα. Έτσι, τα δίκτυα των νευρώνων διευρύνονται, γεγονός που συμβάλλει στην ανάπτυξη της ευφράδειας. [...]

[...] η τεχνολογία μπορεί να αξιοποιηθεί ως αφορμή για κοινές εμειρίες και συζήτηση με τα παιδιά μας. [...]

[...] αποκαλεί την ελλειματική προσοχή "χαρακτηριστική διαταραχή της εποχής μας", επειδή η διαρκής ταχεία επεξεργασία πληροφοριών επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου μας. [...]

[...] "για να έχει μέλλον ο πολιτισμός μας πρέπει να διαμορφώσουμε μια οικονομία που στηρίζει την οικογένεια κι όχι οικογένειες που στηρίζουν την οικονομία" [...]

"...Το πρώτο έχει να κάνει μ' ένα ιστορικό ζήτημα: η κατάσταση εξαίρεσης ή έκτακτης ανάγκης έχει καταστεί σήμερα παράδειγμα διακυβέρνησης. Ενώ αρχικά κατονοούνταν σαν κάτι το ασυνήθιστο, μια εξαίρεση, η οποία μπορούσε να ισχύσει μόνο για μια περιορισμένη χρονική περίοδο, μέσω του ιστορικού μετασχηματισμού της κατέστη φυσιολογική μορφή διακυβέρνησης. Ήθελα να δείξω τις συνέπειες αυτής της αλλαγής σε σχέση με το κράτος και τις δημοκρατίες στις οποίες ζούμε. Το δεύτερο είναι φιλοσοφικής φύσεως και ασχολείται με την παράξενη σχέση μεταξύ της ύπαρξης και της απουσίας του νόμου, μεταξύ νόμου και ανομίας. Η κατάσταση εξαίρεσης εγκαθιδρύει μια κρυφή αλλά θεμελιώδη σχέση μεταξύ της ύπαρξης και της απουσίας νόμου. Είναι κάτι το κενό , το άγραφο, όμως αυτός ο κενός χώρος είναι συστατικός του νομικού συστήματος ".

Βρήκαμε και παρουσιάζουμε εδώ μερικές πρόσφατες συνεντεύξεις κι ένα κείμενο του σπουδαίου διανοητή Τζόρτζιο Αγκάμπεν, σε σχέση με τα ζητήματα που τον απασχολούν εσχάτως: κατάσταση εξαίρεσης, σύγχρονο δίκαιο και νομιμοποίηση των βασανιστηρίων, η σχέση της πολιτικής και της οικονομίας με τη θεολογία, τα κοινωνικά κινήματα και η προσπάθεια ορισμού τους. Βοηθούν, πιστεύουμε στη μελέτη και του δικού μας κοινωνικού πεδίου του ανταγωνισμού, αφού και εδώ «μάλλον χρειάζεται να ξανασκεφτούμε εξαρχής την προνομιακή σχέση μεταξύ βίας και δικαίου, που καθορίζει την κρατική τάξη. Και ταυτοχρόνως, να σκεφτούμε τις συνθήκες που θα καθιστούσαν δυνατή μια μορφή της ζωής στην οποία δεν θα ήταν ποτέ δυνατό να υπάρξει μέσω του διαχωρισμού, όπως συμβαίνει στα βασανιστήρια, κάτι σαν τη γυμνή ζωή».

Εκδόσεις Άρθρο 46

Μετάφραση : Παναγιώτης Καλαμαράς

Μαϊος 2005 , Αθήνα

[...] αλλά πρόσεξε ότι τον ακολουθούσε όπου κι αν πήγαινε. [...]

[...] Αλλά πως θα έφτανε ως εκεί; [...]

[...] Όμως η φωνή του δεν ήταν τόσο δυνατή και την κάλυψε η μπουρού του πλοίου. [...]

[...] και έριξαν μαζί τη βάρκα στο νερό. [...]

[...] τόσο καταλάβαινε ότι είχε κάνει ένα πολύ μεγάλο λάθος [...]

[...] μια φιγούρα παράξενη μονάχη στέκει σαν αφημένη εκεί και ξεχασμένη [...]

[...] Το "πάντα" προφανώς δεν έχει βάση, μα τόσος καιρό που 'χει περάσει σαν αιωνιότητα φαντάζει [...]

[...] Κείνη τη νύχτα τα πουλιά σύσκεψη έχουνε σημαντική. Συζητάνε μέχρι την ανατολή και παίρνουν την απόφασή τους. [...]

[...] Ώσπου, ξαφνικά, τη βλέπει από ψηλά [...]

[...] Μα αυτό το "πάντα" τώρα πια πολύ αξίζει [...]

[...] Ήταν ένα κλουβί άδειο και, γι' αυτό, πολύ δυστυχισμένο. [...]

[...] Αν θες τη γνώμη μου, δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο απ' το να χτίζεις φωλιές και να γυρίζεις τον κόσμο. [...]

[...] Δεν έχω πρόθεση όσο ζω να νοικοκυρευτώ. Αυτά είναι γι' άλλους. [...]

[...] το προβλημάτιζε κάπως το γεγονός ότι μια πάπια σπιτική δεν πολυπετάει, και άρα - είναι στ' αλήθεια πουλί; [...]

[...] προτιμούν να είναι ελεύθερα, κι ας ανησυχούν πότε πότε αν θα 'χουνε να φάνε και να πιουν, κι ας τρέμουν κάποιες φορες μην είναι ο χειμώνας βαρύς κι ο καλοκαιρινός ήλιος αλύπητος. [...]

[...] ανακάλυψαν ότι στην άκρη του δάσους ήταν ένα κλουβί αλλιώτικο από τ' άλλα [...]

[...] είναι άραγε κλουβί; Σας αφήνω να το σκεφτείτε. [...]